VERTEBROBAZİLER YETMEZLİK

Beyin dokusunun beslenmesinden sorumlu olan karotis, vertebral ve baziler arterler birbirleri ile bir ağ sistemi içerisinde bağlantılıdır.

Karotis arterler genel olarak beyin ön kısmını beslerken, vertebral arterler, beyin oksipital lobu, beyin sapı, beyincikden oluşan beynin arka kısmını beslemektedir. Sağ ve sol taraftan gelen vertebral arterler birleşerek beyin sapını besleyen baziller arteri oluştururlar. Baziller arterde sağ ve sol serebral artere ayrılırlar.

Bu sistemde gelişen problemlerde karotis veya vertebral arter birbirlerini destekleyebilmektedir. Ancak bu vertebral veya baziler sistemde gelişen ani tıkanıklık veya ciddi darlıklarda çeşitli derecelerde, görme, denge veya benzeri bozukluklar görülmektedir.

Vertebral sistemde kan akımında azalmaya neden olan faktörlerin başında ateroskleroz, emboli, vaskülit, romatizmal hastalıklar, diseksiyon (duvarda yırtılma) ve vertebral arterin kaynaklandığı subklavian arterin çıkışındaki darlığa bağlı akımın kola doğru yön değiştirmesi gelmektedir. Buna bağlı olarak kol hareketleri ile birlikte baş dönmesi, görme bozukluğu, bayılma veya fenalık hissi ortaya çıkmaktadır.

Bu etiyolojik faktörler arasında vertebral arter darlığına en sık ateroskleroz neden olup genellikle damarın çıkış yerinde görülmektedir. Baziller arterde darlık sıklıkla ilk 2cm’lik bölümde görülür.

Vertebrobaziler yetmezlikte Risk faktörleri:

• Hipertansiyon
• Diyabet
• Sigara
• Yaş (50 yaş ve üzeri)
• Obesite
• Sedanter yaşam
• Yüksek kan kolestrolü

Vertebrobaziler yetmezlik klinik:

• Bulanık görme, çift görme
• Baş dönmesi
• Denge bozukluğu
• Koordinasyon bozukluğu
• Konuşma bozukluğu
• Bulantı, kusma
• Ani düşmeler
• Hıçkırık
• Mesane ve bağırsak kontrol bozuklukları gelişir.

Vertebrobaziler yetmezlik tanısı

Vertabrabaziler yetersizlik tanısı doppler ultrason ile her iki vertebral arter debisini ölçülerek konulabilmektedir. Ancak toplam vertebral arter akım miktarının 200ml/dak. altında olması tanı koymada yeterli değildir. Çünkü bu ölçümlerde ölçen kişilere göre farklı sonuçlar ortaya çıkmakta olup, sıklıkla yanlış değerlendirmelere neden olmaktadır. Vertebral sistem akımı diğer şah damardan da desteklendiği için bu damarlarda da ciddi problemlerin varlığı da araştırılmalıdır. Bundan dolayı klinik olarak güçlü şüphe uyandıran olgularda tomografi veya MR anjio ile karotis ve vertebral arterlerin değerlendirilmesi gereklidir.

Vertebrobaziler yetmezlik tedavisi

Bu hastalarda sebebe yönelik çok çeşitli tedavi seçenekleri bulunmaktadır. Öncelikle aterosklerozu önlemeye yönelik;

Antihipertansif tedavi

Antilipit tedavi

Kan sulandırıcı ajanların kullanımı önemlidir. Ciddi darlık saptanan hastalarda cerrahi tedavi, balon/stent gibi girişimsel uygulamalar kullanılmaktadır.