KAROTİS ARTER HASTALIĞI VE NEDENLERİ

Karotis arterler (Şah damarı) beynimizin beslenmesini sağlayan damarlar olup, sağ ve sol olmak üzere iki adettir. Vücudumuzda bütün atar damarlarımızı tutan damar sertliği olarak nitelendirilen ateroskleroz karotis damarlarımızı da tutmaktadır.

Karotis arter hastalıklarına bağlı olarak neler gelişir?

• Damar içerisinde oluşan aterosklerotik plak zaman içerisinde gittikçe büyüyerek darlığa neden olmaktadır. Buna bağlı olarak beynin ihtiyacı olan oksijenlenmiş kan miktarı yetersiz kalmaktadır.
• Aterosklerotik plaktan parçacık koparak damar içerisinde ilerleyerek en uç bölgede takılarak tıkaç oluşturur ve beslenmeyi bozar.
• Aterosklerotik plak üzerinde çeşitli nedenlere bağlı yırtılma veya çatlama olursa, üzerinde pıhtı oluşarak damar aniden tam olarak tıkanabilmektedir.

Tıkanıklığın mekanizmasına, tuttuğu bölgeye bağlı olarak kalıcı veya geçici inme gelişebilmektedir. İnme denilen tabloda beyinin hangi bölgesinde beslenme bozukluğu gelişirse o bölgeye ait vücut fonksiyonlarında bozulma veya kayıp gelişmektedir. Örneğin inmeye bağlı konuşma merkezi, görme merkezi etkilenebilir, sol veya sağ kolda ve bacakta kuvvet kaybı veya felç gelişebilmektedir.

Yaşam koşulları veya alışkanlıkları karotis arter hastalığı riskini artırabilir. Ne kadar çok risk faktörleri mevcutsa daha büyük olasılıkla hastalığı yakalanma eğilimi vardır.

Karotis arter hastalığı gelişiminde risk faktörleri nelerdir?

• Sigara
• Hipertansiyon (140/90 üzeri kalırsa kan basıncı yüksek olarak kabul edilir)
• Yüksek kolestrol düzeyi
• Diyabet: diyabeti olan kişilerin diyabeti olmayan kişilere göre karotis arter hastalığı için dört kat daha fazladır.
• Metabolik sendrom: geniş bir bel (abdominal obezite), yüksek trigliserid düzeyi, düşük HDL kolesterol düzeyi, yüksek tansiyon ve yüksek kan şekeri. Metabolik sendromu tanısı risk faktörlerinden en az üçü varsa konuldu.
• Genetik yatkınlık
• Tuz kullanımı
• Yetersiz fiziksel aktivite
• Yaş; yaşlandıkça, karotis arter hastalığı riski artar

Dr.İlhan Gölbaşı